قبل از هر چیز مهم است که هدف خود را از خرید اسب مشخص کنید – آیا هدف شما از خرید اسب سوارکاری و تفریح است؟ یا شرکت در مسابقات سوارکاری؟ یا استفاده از اسب برای کارهایی مانند کشیدن درشکه؟ و یا کاری دیگر؟ در هر صورت انتخاب هدفی مشخص از خرید اسب قبل از خرید ضروریست.
یک نکته مهم! در مطلب زیر تنها نکاتی ذکر شده که شما باید در انتخاب اسب در نظر داشته باشید و این مطلب به تنهایی کامل نیست و با در نظر گرفتن هدف شما و جمع آوری اطلاعاتی پیرامون هدفتان کامل میشود. منظور این است که به عنوان مثال اگر هدف شما از خرید اسب، شرکت در مسابقه پرش است، علاوه بر نکات زیر باید درمورد مسابقات پرش نیز اطلاعاتی داشته باشید که بدانید یک اسب پرش حرفه ای، چگونه باید باشد. یا به عنوان مثال اگر هدفتان شرکت دادن اسب در مسابقات زیبایی اسب عرب است، باید بدانید که در مسابقات زیبایی چه ویژگی های ظاهری ای در اسب عرب ملاک است.
با این که از برخی از نژادها برای کارهای خاصی استفاده می شود، اما تقریبا تمامی نژادها قابلیت انجام هرکاری که بخواهید را دارند. اگرچه باید در نظر داشت که برای انجام بعضی از کار ها، بعضی از نژادها ممکن است مناسب تر باشند. به طور مثال اگرچه نژادهایی که قد کوتاه تری دارند مانند عرب نیز از قابلیت خوبی در پرش از روی موانع برخوردارند، اما در مسابقات پرش بیشتر نژادهای بلند قد تری مانند آخال تکه، تروبرد و تراکهنر مورد استفاده قرار میگیرند.
تا به امروز در دنیا بیش از ۳۰۰ نژاد اسب شناسایی شده است. بعضی از نژاد ها مانند عرب و تروبرد شهرت جهانی دارند، در حالی که بعضی دیگر از نژادها تنها در مناطق خاصی شناخته شده اند. در قسمت زیر به عنوان نمونه بعضی از نژادهایی که در بعضی از رشته های مسابقات سوارکاری بیشتر مورد توجه قرار دارند نام برده شده اند.
تاکید میکنم که لیست بالا، لیست نژادهایی است که بیشتر در مسابقات نام برده شده محبوبیت دارند اما به طور کلی هر اسبی می تواند در هر مسابقه ای موفق شود و اندازه و جثه ی اسب هیچ ارتباطی با توانایی و قابلیت های فیزیکی او در مسابقات ندارد. قطعا نژادهای دیگری نیز وجود دارند که در مسابقات نام برده شده در بالا شرکت می کنند و مقام می آورند، اما از نژادهای ذکر شده بیشتر استفاده می شود.
نکته ی دیگری که بد نیست در نظر داشته باشید این است که آیا نژادهای خون گرم برای کار شما مناسب ترند یا نژادهای خون سرد. نژادهای خون گرم، نژادهایی سرزنده و فعال هستند که از سرعت و استقامت بالایی برخوردارند (مانند نژاد عرب و تروبرد)، در حالی که نژادهای خون سرد، نژادهایی هستند که از قدرت بدنی بالاتری برخوردارند اما سرعت کمتری دارند و بیشتر برای کار های سنگین مورد استفاده قرار میگیرند (مانند برخی از پونی ها).
درصورتی که هدف شما ازخرید اسب سوارکاری باشد، اسب های دو خون (اسب هایی که از دو یا چند نژاد مختلف باشند) نیز می توانند انتخاب مناسبی باشند.
نریان اخته شده یا مادیان؟ خرید یک اسب نریان به عنوان اولین اسب شما یکی از آن شرایطیست که به کار بردن واژه ی “هرگز” در آن کاملا به جاست: هرگز به فکر خرید یک اسب نریان به عنوان اولین اسب خود نباشید. اسب های نریان اخته نشده و سیلمی ها هرگز تصمیم مناسبی برای خرید به عنوان اولین اسب نیستند. نریان های اخته نشده و سیلمی ها اسب های بسیار پر انرژی و چموشی هستند و کار کردن با آن ها می تواند بسیار خطرناک باشد.
اگرچه بسیاری از اسب های مادیان در مدت فحلی (فحلی: در بعضی از انواع پستانداران، جنس ماده در دوره ی نسبتا کوتاهی از هر چرخه ی تخمدانی، به جنس نر اجازه ی جفت گیری می دهد که به این دوره، فحلی می گویند.) خود نیز بسیار آرامند و علائمی نشان نمی دهند، اما بسیاری از مالکان اسب، نریان های اخته را ترجیح می دهند زیرا نریان های اخته قابل اعتماد ترند و کمتر بد اخلاقی می کنند.
این مورد با مورد بعد ارتباط زیادی دارد. به طور کلی می توان گفت که از بین اسب و سوارکار، حداکثر یکی از آن ها مجاز است مبتدی باشد. در مورد دانش و تجربیات سوارکاری خود با خودتان رو راست باشید. هدف از خرید اسب، لذت بردن از تجاربی است که به دنبال دارد – در صورتی که شما اسبی را خریداری کنید که مهار کردن او در توان شما نباشد، از وقت گذراندن و سواری او تنها احساس اضطراب و نگرانی می کنید.
در صورتی که در کلاس های آموزش سوارکاری شرکت می کنید، توصیه می شود از مربی خود در مورد نوع اسبی که برای اجرای اهداف شما مناسب تر است راهنمایی بگیرید.
برای کودکان، ضرورت انتخاب تصمیم درست بیشتر می شود – مطمئن باشید که پونی (Pony) ای که برای فرزند خود انتخاب می کنید، ایمن و آرام است و در نظر داشته باشید که در نهایت مسئولیت رفاه و شادکامی پونی بر عهده ی شماست، بنابراین بسیار مهم است که در مورد نگهداری و مراقبت از اسب به مقدار کافی اطلاعات داشته باشید.
اینکه اسبی که شما انتخاب می کنید در سواری دادن با تجربه باشد و مسن باشد یا اینکه مبتدی و جوان باشد نیز به خود شما بستگی دارد. سن به تنهایی معیار مناسبی برای سنجش میزان تجربیات اسب نیست. اگر شما یک سوارکار تازه کار هستید و هدفتان تقویت مهارت سوارکاریتان است، از اسب های مبتدی و جوان پرهیز کنید. اسب های جوان زحمت های زیادی به دنبال دارند.
درصورتی که شما تازه سوارکاری را فرا گرفته اید، از سوارکاری با اسبی که با تجربه تر باشد و کار بلد تر باشد بیشتر لذت می برید چرا که تمرین ها و کارهایی که میخواهید انجام دهید (مانند یک پرش معمولی، حرکات ابتدایی درساژ و یا سوارکاری در خارج از محوطه ی باشگاه) از قبل با اسب تمرین شده اند و اسب به راحتی آن کار ها را برای شما انجام می دهد، بنابراین سوارکاری برای شما راضی کننده تر و ساده تر خواهد بود. علاوه بر این در کار با اسبی که با تجربه باشد و کارهای متفاوتی بلد باشد، شما می توانید کارهای مختلفی را امتحان و تجربه کنید. به طور کلی نیز اسب های با تجربه آرام تر، ایمن تر و قابل اعتماد ترند. به همین دلایل اسب های با تجربه تر برای افراد مبتدی بیشتر توصیه می شوند.
اگر شما سوارکاری حرفه ای هستید و وقت کافی برای تعلیم دادن اسب ندارید نیز اسب های مسن تر انتخاب خوبی برای شما خواهند بود.
اگر شما سوارکاری حرفه ای هستید و وقت دارید، کار کردن با یک اسب جوان می تواند برای شما بسیار مفید و پاداش آور باشد. برای کار با یک اسب جوان و بی تجربه شما باید زمان، صبر، امکانات مناسب و (در صورتی که تا به حال با اسب بی تجربه کار نکرده اید) یک راهنمای دانا و حرفه ای برای پشتیبانی داشته باشید.
در برخی از نژاد ها مانند عرب که در مسابقات زیبایی و هالترینگ شرکت می کنند، ظاهر و زیبایی اسب از اهمیت زیادی برخوردار است، اما به طور کلی زیبایی و رنگ اسب نباید تنها ملاک انتخاب شما باشد. همیشه مهم ترین عواملی که باید به آن ها توجه شود، سرشت و تجربیات اسب میباشند.
قیمت اسب های مختلف می تواند بسیار متفاوت باشد. به طور متوسط قیمت اسبهای مادیان از اسب های نریان بیشتر است. در حال حاضر با هزینه ی حدود ۵ الی ۲۰ میلیون تومان می توان یک اسب در حد متوسط را خریداری کرد، در حالی که اسب هایی که در رشته های ورزشی مانند پرش، درساژ، کورس و استقامت مقام داشته باشند یا به طور حرفه ای با آن ها تمرین شده باشد قیمت بالاتری دارند. همچنین اسب های عربی که در شجره نامه یشان اسب های معروف وجود داشته باشد و یا در مسابقات زیبایی مقام داشته باشند قیمت بالاتری دارند. در آینده مقاله ای کامل در زمینه ی موارد تعیین کننده ی قیمت اسب بر روی سایت قرار خواهد گرفت.
توجه داشته باشید که خرید اسب همراه با آغاز هزینه های بیشتر می باشد، پس باید با در نظر گرفتن هزینه های نگهداری ماهیانه ی اسبتان، پولتان را بودجه بندی کنید. در هنگام خرید اسب، هزینه ی انتقال او به باشگاه مورد نظرتان برای پانسیون را نیز در نظر داشته باشید.
درصورتی که قصد خرید کره اسب داشته باشید، هزینه های تعلیم اسب نیز افزوده می شوند. توجه داشته باشید که آموزش سواری دادن به کره ها از حوالی ۲ تا ۳ سالگی آغاز می شود.
یکی از مهم ترین عواملی که در خرید اسب نمی توان نادیده گرفت، ویژگی های اخلاقی اوست. اولین اسب شما باید آرام، آسوده و مهربان باشد و هرگز لگد نزند و گاز نگیرد. علی رغم تمام تعلیماتی که شما در کلاس های آموزشی ممکن است دیده باشید، در اطراف اسب خود دچار اشتباهاتی خواهید شد و مهم است که اسب شما بخشنده و صبور باشد.
در مورد شناخت رفتار اسب های فروشی ای که میبینید، به غرایزتان اعتماد کنید - در هنگام دیدن اسب حتی در صورتی که شما مبتدی باشید نیز می توانید بسیاری از اخلاقیات اسب را متوجه شوید. آیا اسب در کنار مالکش به آرامی راه می رود و هنگامی که مالک می خواهد او را ببندد به آرامی صبر می کند یا چموشی می کند؟ آیا اسب به هنگام قشو کردن و زین گذاشتن به آرامی در مکان خود می ایستد یا به طور مداوم بدن خود را به چپ و راست تاب می دهد؟
یک راه ساده و کارامد برای تشخیص آرام بودن اسب این است که هنگامی که برای دیدن اسب می روید، قبل از اینکه خودتان بخواهید سوار اسب شوید از مالک اسب بخواهید که سوار شود. هرگز خودتان قبل از مالک اسب سوار نشوید چرا که ممکن است اسب اخلاق های خطرناکی را در هنگام سوارکاری داشته باشد، به همین دلیل ابتدا از مالک اسب بخواهید که سوار شود تا اگر اسب مشکلی داشت متوجه شوید و در صورتی که فکر کردید که مهار کردن اسب از توان شما خارج خواهد بود و سوار شدن برای شما خطرناک خواهد بود، هرگز و تحت هیچ شرایطی سوار او نشوید. پس از سوار شدن مالک اسب، کاپشن خود را بر روی نرده های اطراف مانژ (و یا در صورتی که مالک قصد سوارکاری در خارج از مانژ کرد، بر روی زمین) قرار دهید و واکنش اسب را نسبت به کاپشن مشاهده کنید – آیا اسب متوجه کاپشن می شود اما به آرامی از کنار آن عبور می کند یا چموشی می کند و به یک سمت می پرد؟ شما اسبی می خواهید که متوجه کاپشن بشود و حتی کمی در مورد کاپشن کنجکاو باشد، اما از آن نترسد. اسب باید بدون چموشی و بروز دادن علأم ترس از کنار کاپشن عبور کند.
اسب و ارابه وسیله تأمین معاش مردم منطقه کردکوی بوده است و هنوز گوش جاده شاه عباسی، جاده قدیم کردکوی – گرگان و بندرگز از صدای جرخ های ارابه پر است.
در عصری که هنوز سر و کله کتابهای راهنمای گردشگری، سایتهای اینترنتی، نقشههای دقیق و مکانیابهای دیجیتالی نبود، اختراع ارابه یکی از ابداعات مهم بشری بوده که در راستای رفع نیاز بشر شکل گرفته است.
اینکه چگونه انسان توانست به این سطح از دانش برسد تا بداند با قرار دادن دو چرخ متحرک بر یک محور ثابت می تواند وسیله ای بسازد که موجب سهولت حمل و نقل شود، چندان مشخص نیست، ولی شاید بتوان این پدیده را فرایندی در ادامه پیدایش چرخ سفالگری دانست.
به هر تقدیر پیدایش ارابه موجب تحولات زیادی در سطح جوامع شد. این وسیله جدید نه تنها موجب افزایش سرعت حمل و نقل کالاها شد بلکه این امکان را نیز فراهم آورد تا حجم بیشتری از کالا را در یک زمان بتوان جا به جا کرد.
در فلات ایران و تمدن کهن جامعه ایرانی نیز نظامها و فنون پیچیدهای برای تسخیر و فائق آمدن بر نظام زیست محیطی وجود داشته است.
ایرانیان به جهت شرایط زیست محیطی ویژه خود با ذهنیتی خلاق و آفرینشگر روشهایی را برای سازماندهی زندگی بوجود آوردهاند که فرهنگ مادی جامعۀ ایران را تشکیل میدهد.
ایرانیان در طی قرنها و سالهای طولانی و کسب تجارب و آفرینش روشها و ابزار جدید فرهنگ مادی خود را پربار و درخشان کردهاند.
بررسی شیوه معیشت و اقتصاد حاکم در شهرستان کردکوی نشان می دهد که این اقتصاد بر اساس کشاورزی، دامداری و مبتنی بر اقتصاد معیشتی بوده و هست که در آن حیوانات نقش مهمی در تقسیم کار ایفا می کردند.
در آداب و رسوم گذشته و عادات مالکیت در شهرستان کردکوی می بینم که دام از جمله اسب ثروت اصلی و عمده دامدار و کشاورز را تشکیل می داد.
هرچه تعداد دام بیشتر، ثروت افزون تر بود. حتی ” مال دار ” بودن گواهی برتوان مالی افراد و خانواده بود.
در منطقه کردکوی حتی صنایع دستی و هنرهای بومی از این نظر تحت تاثیر قرار گرفتند.
یکی از مشکلات اساسی در منطقه کردکوی حمل و نقل و کارهای سنگین کشاورزی بوده است که با به کار گرفتن اسب این مسله تا حدودی حل شد. کشت مزارع را آسان نمود و حتی تهیه یونجه برای اسب ها باعث تحول عظیمی در کشاورزی منطقه شد.
این حیوان (اسب) منبع قدرت عظیمی برای کار و حمل و نقل بوده که تاکنون جریان دارد. به طوری که هنوز هم یونجه کاری در مناطقی از روستاهای شهرستان کردکوی انجام می شود.
در هر حال اهمیت فراوان این حیوان، بیان می دارد که به طور مستقیم و غیرمستقیم حیات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی منطقه کردکوی را در گذشته تحت تاثیر قرار می داد.
در زمان قدیم حیوانات نظیر اسب، الاغ و حتی گاو در روستاهای کردکوی بجای تراکتور بخش اعظم امورات سنگین کشاورزی را انجام می دادند.
هر خانواده کشاورز کردکوی توان داشتن اسب را نداشت چنانکه الان بسیاری از کشاورزان توان داشتن و خرید تراکتور را ندارند.
از اسب برای شخم زدن زمین، حمل بارهای سنگین بویژه حمل محصولات کشاورزی مثل گندم، جو و علوفه استفاده می کردند.
در منطقه کردکوی که یک جامعه کشاورزی بوده و هست نگهداری، تربیت و پرستاری از حیوانات یک هنر محسوب می شود و یکی از فعالیت های اصلی روستائیان به شمار می رفت.
اسب و ارابه وسیله تأمین معاش مردم منطقه کردکوی بوده است؛ هنوز گوش جاده شاه عباسی، جاده قدیم کردکوی – گرگان و بندرگز از صدای جرخ های ارابه پر است.